هیچ پدر و مادری دوست ندارد ببیند که فرزندش عذاب می‌کشد. شاید فکر کنید این اختلال چه تاثیری بر آینده او خواهد داشت یا چطور می‌تواند از پس مدرسه بربیاید؟ شاید نگران این باشید که به خاطر این مشکل به فرزندتان برچسب «کند ذهن» بزنند یا آنها را در مدارس استثنائی اسم‌نویسی کنند.
اختلال یا ناتوانی یادگیری، یک اصطلاح کلی برای طیف وسیعی از مشکلات یادگیری است.
اختلال یادگیری به معنای معیوب بودنِ سطح هوش یا انگیزه کودک نیست. کودکان دچار اختلال یادگیری تنبل یا احمق نیستند.
در حقیقت، اکثر آنها به اندازه سایر کودکان باهوش هستند. فقط اینکه مغزشان به شکل دیگری عمل می‌کند.
این تفاوت‌ها بر نحوه دریافت و پردازش اطلاعات اثر می‌گذارد.
به عبارت دیگر، کودکان و بزرگسالانی که از اختلال یادگیری رنج می‌برند به صورتی متفاوت از سایرین می‌بینند، می‌شنوند و درک می‌کنند.
این مسئله باعث می‌شود در یادگیری اطلاعات و مهارت‌های جدید یا به کارگیری آنها با مشکل مواجه شوند.
اما نکته مهم این است که کودکان دچار اختلالات یادگیری هم می‌توانند موفق باشند.
شایع‌ترین اختلالات یادگیری عبارتند از اشکال در خواندن، نوشتن، ریاضی، استدلال، گوش دادن و صحبت کردن.
آنچه که اهمیت دارد این است که بدانید اکثر کودکان دچار اختلال یادگیری به اندازه سایر کودکان باهوش هستند. فقط باید طوری آموزش ببینند که با شیوه یادگیری خاص آنها سازگار باشد.
با کسب اطلاعات بیشتر در مورد ناتوانی‌های یادگیری، به طور کلی، و به ویژه مشکلات یادگیری فرزندتان، می‌توانید به موفقیت او در مدرسه و پس از آن کمک کنید.
در این قسمت شما را با علائم این اختلال آشنا میکنیم:
علائم و نشانه‌های اختلالات و ناتوانایی‌های یادگیری
علائم اختلالات یادگیری در هر کودک متفاوت است.
یک کودک در خواندن و هجی کردن مشکل دارد؛ کودک دیگر عاشق کتاب است اما در درس ریاضی مشکل دارد.
یک کودک دیگر هم ممکن است در فهمِ حرف‌ها یا مکالمات دیگران مشکل داشته باشد.
مشکلات یادگیری متفاوت هستند، اما همگی جزئی از اختلالات یادگیری به شمار می‌آیند.
تشخیص اختلال یادگیری همیشه آسان نیست. با توجه به گستردگی انواع این ناتوانی، هیچ نشانه یا علامت خاص و مشخصی که دال بر وجود این اختلال باشد وجود ندارد.
با این حال، برخی نشانه‌ها در بعضی از سنین رایج‌تر هستند. اگر از علائم اختلال آگاهی داشته باشید، می‌توانید به سرعت متوجه مشکل فرزندتان شده و او را به درستی کمک کنید.
در لیست زیر برخی از نشانه‌های حاد اختلال یادگیری فهرست شده است.
توجه داشته باشید؛ حتی کودکانی که از این اختلال رنج نمی‌برند، ممکن است در دوره‌های بعدی دچار مشکل شوند.
و عدم تسلط کافی در انجام و تکمیل مهارت‌های خاص، مسئله‌ای است که باید به آن رسیدگی کنید.
علائم و نشانه‌های اختلالات یادگیری: پیش از مدرسه
وجود مشکل در
- تلفظ صحیح کلمات
- یافتن واژه مناسب
- درست کردن قافیه
- یادگیری حروف الفبا، اعداد، رنگ‌ها، اشکال، روزهای هفته
- پیگیری دستورالعمل‌ها و آموختن روال انجام کارها
- به دست گرفتن مداد رنگی، ماژیک و قیچی یا رنگ کردن اشکال بدون بیرون زدن از خط
- بستن دکمه، زیپ و بند کفش‌ها
علائم و نشانه‌های اختلال یادگیری: ۵ تا ۹ سال
- مشکل در درک ارتباط بین حروف و صداها
- ناتوانی در ترکیب صداها برای تولید کلمات
- سردرگمی در هنگام خواندن کلمات ساده
- کُندی در یادگیری مهارت‌های جدید
- داشتن غلط املایی
- مشکل در یادگیری مفاهیم پایه‌ای ریاضی
- مشکل در خواندن ساعت و به خاطر سپردن ترتیب‌ها
علائم و نشانه‌های اختلال یادگیری: ۱۰ تا ۱۳ سال
وجود مشکل در
- درک مطلب یا مهارت‌های ریاضی
- پاسخگویی به سوالات باز و مسئله واژه
- خواندن و نوشتن و پرهیز از خواندن با صدای بلند
- دست‌خط بد
- ضعف در مهارت‌های سازمان‌دهی (اتاق خواب، تکالیف مدرسه و میز او نامرتب است)
- مشکل در دنبال کردن بحث‌های کلاس و بیان نظرات با صدای بلند
- تلفظ متفاوت کلمات مشابه در یک متن واحد
توجه به نقاط عطف رشد در کودکان نوپا و کودکان پیش‌دبستانی بسیار با اهمیت است.
تشخیص و آزمایش اختلالات و ناتوانایی‌های یادگیری
- همانطور که می‌دانید، تشخیص این اختلالات همیشه ساده نیست.
- مطمئن نباشید که می‌دانید مشکل فرزندتان چیست، حتی اگر علائم واضح به نظر می‌رسند.
- برای معاینه و ارزیابی فرزندتان حتما به یک فرد حرفه‌ای و دارای صلاحیت مراجعه کنید.
- برداشت های خود را جدی بگیرید. اگر فکر می‌کنید مشکلی وجود دارد به حس‌تان اعتماد کنید.
- اگر می‌بینید معلم یا دکتر نگرانی شما را کم‌اهمیت می‌داند از یک متخصص دیگر نظر بگیرید.
- اگر می‌بینید فرزندتان مشکل دارد، اجازه ندهید به شما بگویند: «بنشین و ببین چه می‌شود» یا «نگران نباش».
مشکل فرزند شما چه به دلیل اختلال یادگیری باشد یا دلیل دیگری داشته باشد، نیازمند مداخله است. اگر مشکل را جدی بگیرید و اقدامات لازم را انجام دهید، اشتباه نخواهید کرد.
توجه داشته باشید، پیدا کردن کسی که بتواند به شما کمک کند به زمان و تلاش زیادی نیاز دارد.
گاهی حتی متخصصان هم اختلالات یادگیری را با بیش فعالی و یا مشکلات رفتاری دیگر اشتباه می‌گیرند. بنابراین، شاید نیاز باشد با بیش از یک متخصص مشورت کنید.
پس در این میان، سعی کنید صبور باشید و به یاد داشته باشید که همیشه جواب واضحی دریافت نمی‌کنید. بیش از حد خود را درگیر این موضوع نکنید که متخصصان برچسب خاصی به فرزندتان می‌زنند.
این کار را به متخصصان واگذار کنید. به کارهایی فکر کنید که می‌توانید برای کمک به فرزندتان انجام دهید و به علائم خاص او رسیدگی کنید.
فرآیند تشخیص و آزمایش اختلالات یادگیری
تشخیص اختلال یادگیری یک فرآیند چندمرحله‌ای است که شامل ارزیابی، بررسی سوابق و معاینه توسط یک متخصص آموزش‌دیده می‌باشد. پیدا کردن یک متخصص قابل اطمینان در این مرحله اهمیت زیادی دارد. از مدرسه فرزندتان آغاز کنید و اگر کسی را سراغ نداشتند از شرکت بیمه، دکتر یا دوستان و اقوامی که با موفقیت توانسته‌اند با اختلال یادگیری روبرو شوند کمک بگیرید.
افراد متخصصی که می‌توانند اختلال یادگیری را تشخیص دهند عبارتند از:
- روانشناس بالینی
- روانشناس مدرسه
- روان‌پزشک کودک
- روانشناس تحصیلی
- روانشناس رشد
- روانشناس با تخصص عصب‌شناسی (درمان به روش نوروتراپی و نوروفیدبک)
- گفتاردرمانگر
- متخصص کاردرمانی (اختلالات حسی را که می‌تواند منجر به اختلال یادگیری شود بررسی می‌کند)
- روان‌سنج
