۱۰ روش برای تقویت نظم و انضباط در کودکان
آیا تا به حال از کودکتان خواسته‌اید کاری را انجام دهد و نادیده گرفته باشد؟ خیلی از پدر و مادرها از این موضوع ناراحت هستند که کودکان حتی بعد از گفتن چندباره یک موضوع، به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که انگار حرف آنها را نشنیده‌اند.
به عنوان مثال برای اینکه وسایل بازی را جمع کنند و برای شام بیایند، لازم است چند بار تکرار کنند: «وقت شامه!»
بیشتر والدین به این فکر می‌کنند که چگونه فرزند خود را به بهترین نحو تربیت کنند. چه با یک کودک نوپا سر و کار داشته باشید که همیشه جیغ می‌کشد و چه با یک نوجوان عصبانی روبرو باشید، کنترل اعصاب می‌تواند کار دشواری باشد.
هیچ پدر و مادری دوست ندارد در موقعیتی قرار بگیرد که احساس کند نمی‌تواند شرایط را کنترل کند. با این حال نکته اصلی این است که فریاد زدن و خشونت فیزیکی هرگز کمکی نمی‌کند.
خوشبختانه راه‌های مؤثرتری وجود دارد که یکی از آنها ایجاد نظم و انضباط مثبت است. در این مقاله بررسی می‌کنیم که این رویکرد چگونه می‌تواند به والدین کمک کند روابط مثبتی با فرزندان خود برقرار کنند و مهارت‌هایی مانند نظم، مسئولیت‌پذیری و همکاری را به آنها آموزش دهد.
اگر کودک شما هم در انجام دادن کارهای مختلف با مشکل نظم و انظباط شخصی دست و پنجه نرم می‌کند، این مقاله می‌تواند به شما کمک کند. یادتان باشد هیچ بچه بدی وجود ندارد؛ فقط رفتار بد وجود دارد.
چرا استفاده از انضباط مثبت انتخاب مناسبی است؟
والدین نمی‌خواهند فریاد بزنند یا بدتر از آن بچه‌هایشان را تنبیه بدنی کنند. روانشناسان می‌گویند: «والدینی که از این روش اشتباه استفاده می‌کنند، معمولاً به این دلیل است که استرس دارند و راه موثر دیگری در ذهن ندارند.»
شواهد نشان داده تنبیه بدنی و داد و فریاد برای از بین بردن یک رفتار نامناسب کارساز نیست و در درازمدت آسیب بیشتری به کودک وارد می‌کند. فریاد زدن و تنبیه بدنی کودکان می‌تواند بر تمام زندگی آنها نیز تأثیر منفی بگذارد.
این کار موجب «پاسخ استرس سمی» در بدن می‌شود که پاسخ بدن به استرس پایدار و جدی و بدون حمایت کافی از سوی مراقب است. وقتی کودک در شرایط استرس‌زا، کمک مورد نیاز خودش را دریافت نمی‌کند، بدن او نمی‌تواند پاسخ استرس را به طور معمول خاموش کند. همین هم می‌شود که این استرس پایدار می‌تواند به بدن و مغز کودک آسیب برساند و باعث مشکلات سلامتی همیشگی شود.
ادامه داشتن این «استرس سمی» ایجاد شده از داد و فریاد و تنبیه بدنی می‌تواند منجر به پیامدهای منفی زیادی مانند احتمال ترک تحصیل، افسردگی، مصرف مواد مخدر، خودکشی و بیماری‌های قلبی شود.
به جای تنبیه و رفتارهایی که نباید انجام دهیم، رویکرد انضباط مثبت بر ایجاد یک رابطه سالم با فرزند شما و تعیین انتظارات در مورد رفتار تأکید می‌کند. خبر خوب برای هر والدینی این است که این روش به‌خوبی کار می‌کند. در ادامه ۱۰ روش مورد استفاده برای تقویت نظم و انضباط در کودکان را بیان می‌کنیم.
۱. رفتارهای مثبت را به شکل کلامی تشویق کنید
ما به عنوان پدر و مادر، در بیشتر مواقع روی رفتار نامناسب فرزندانمان تمرکز می‌کنیم و در مورد این دسته از رفتارها حرف می‌زنیم. کودکان ممکن است متوجه این رفتار بشوند و از این ویژگی ما به عنوان راهی برای جلب توجه استفاده کنند؛ به این شکل که برای گرفتن توجه شما، رفتارهای نامناسب را بارها و بارها تکرار کنند.
بچه ها با تشویق رشد می‌کنند. این کار باعث می‌شود احساس دوست داشتن و خاص بودن کنند. متخصصان روانشناسی می‌گویند لازم است حواستان به رفتارهای مثبت کودکان باشد و زمانی که کار مثبتی انجام می‌دهند، آنها را به شکل کلامی تشویق کنید. حتی اگر این کار، فعالیت کوچکی مثل بازی کردن پنج دقیقه‌ای با خواهر یا برادر کوچکش باشد. این راهکار می‌تواند رفتارهای مناسب را تشویق کند و نیاز به آموزش نظم را کاهش دهد.
۲. برای تقویت نظم در فرزندتان، انتظارات روشنی مشخص کنید
به عنوان پدر و مادر خوب است به یاد داشته باشید اینکه به او بگویید چه انتظاری دارید بسیار مؤثرتر از زمانی است که به او بگویید چه کارهایی انجام ندهد.
وقتی از کودکتان می‌خواهید «خرابکاری نکند» یا «بچه خوبی باشد»، دقیقاً نمی‌داند که باید چه کار کند. به عنوان مثال دستورالعمل‌های واضحی مانند «لطفاً همه لگوهای خودت را بردار و داخل جعبه بریز» انتظارات مشخصی ایجاد می‌کند و احتمال انجام کاری را که می‌خواهید، افزایش می‌دهد.
اما تعیین انتظارات واقع‌بینانه نیز مهم است. درخواست از کودکان برای مرتب کردن یک اتاق اتاق کاملاً به هم ریخته در عرض یک ساعت کمی غیرمنطقی است و احتمالاً شکست می‌خورد اما درخواست جمع کردن اسباب‌بازی‌های روی زمین و قرار دادنش در جعبه مخصوصش، قابل انجام است. شما بهتر از هر کس دیگری می‌دانید فرزندتان چه توانایی‌هایی دارد. اگر کار غیرممکنی بخواهید، احتمال زیادی دارد که شکست بخورید.
۳. از روش «پیامدها» استفاده کنید
بخشی از روند بزرگ شدن کودکان این است که یاد بگیرند انجام هر کاری، نتیجه‌ای دارد. تعریف این امر برای فرزندتان یک فرآیند ساده است که ضمن آموزش مسئولیت پذیری، انجام رفتارهای بهتر را تشویق می‌کند.
با توضیح رفتار مناسب به فرزندتان فرصت دهید تا کار درست را انجام دهد. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید فرزندتان وسایل اتاقش را مرتب کند، می‌توانید به او بگویید: «وقتی وسایل اتاق جمع شود، می‌توانیم به پارک برویم.»
به این ترتیب او رفته‌رفته متوجه می‌شود که برای شروع کردن یک فعالیت جدید (رفتن به پارک) لازم است ابزار فعالیت قبلی به شکل مرتب در سر جای خودش قرار بگیرد.
۴. استفاده از روش «سه گام برای موفقیت» برای تقویت نظم در کودکان
هرچه زودتر «سه گام موفقیت» را به فرزندتان معرفی کنید:
۱) وسایل لازم را آماده کنید.
۲) متمرکز بمانید.
۳) کار را تمام کنید.
این ۳ مرحله را می‌توان برای همه کارها، از مسواک زدن تا انجام تکالیف مدرسه، به کار گرفت. این روش می‌تواند به کودک کمک کند سازماندهی کارها را درک کند و به‌خوبی از آن استفاده کنند.
به عنوان مثال فرض کنید فرزند شما باید برای امتحان درس بخواند. سه گام موفقیت در این مورد به این شکل عمل می‌کند:
۱) وسایل لازم را آماده کنید؛
کتاب درسی و دفترچه یادداشت، کتاب‌های مرجع، خودکار، کتاب کمک‌درسی و هر وسیله دیگری را که مورد نیاز است آماده کنید و روی میز مطالعه بنشینید.
۲) متمرکز بمانید؛
ممکن است مسابقه فوتبال مهمی در تلویزیون در حال پخش باشد یا کودکتان بخواهد به دوستش پیام بدهد. لازم است کودک بیاموزد از همه وسوسه‌ها دوری کند و روی کار مورد نظرش متمرکز بماند؛ یعنی برای امتحان مطالعه کند.
برای اینکه به کودک خود کمک کنید تمرکز بیشتری داشته باشد، به او اجازه دهید قبل از شروع کردن زمان مطالعه، بازی کند، راه برود، دوچرخه سواری کند یا کارهای خانه را انجام دهد.
آنها را از عواملی مانند تلفن همراه و تلویزیون دور نگه دارید. فهرستی از کارهایی تهیه کنید که باید انجام دهد؛ با آنها بازی «مسابقه با ساعت» را انجام دهید. در این بازی یک تایمر تنظیم می‌کنید و هدف این است که بتوانند کار را به شکل درست و پیش از تمام شدن مدت زمان روی ساعت انجام دهند. در این بازی قرار نیست جایزه‌ای داده شود؛ هدف جلو زدن از زمان است که می‌تواند موجب به وجود آمدن حس مثبت شود. بعد از پایان هر بخش از فعالیت، به کودکان اجازه دهید در بین برنامه‌ها استراحت کنند.
۳) کار را تمام کنید.
این مرحله به معنای بازنگری، بررسی و انجام کارهای تکمیلی روی یادداشت‌ها و قرار دادن لوازم در جای مناسب است.
هنگامی که کودکان این ۳ مرحله را بدانند، مستقل‌تر می‌شوند و می‌توانند کار را به شکل مؤثرتری به پایان برسانند. آنها همچنین هر بار که متوجه می‌شوند برای انجام کار مورد علاقه‌شان وقت آزاد دارند، خوشحال می‌شوند!
۵- به کودکان استفاده از چک‌لیست‌ها را معرفی کنید
به کودک خود کمک کنید به استفاده از چک لیست‌ها و لیست «کارهایی که باید انجام دهد»، عادت کند. چک‌لیست‌ها می‌توانند برای انجام موارد مختلفی مانند یادداشت لیست تکالیف، کارهای خانه، چیزهایی که باید روز بعد در کلاس همراه داشته باشند، چیزهایی که در تعطیلات باید در کیف بگذارند و مواردی از این دست به کار بیایند.
این راهکار به کودکان کمک می‌کند مطمئن شوند همه چیز را لیست کرده‌اند و چیزی را از دست نمی‌دهند. همچنین زمانی که کارها را به موقع تمام می‌کنند، احساس موفقیتی می‌کنند که به آنها کمک می‌کند اعتمادبه‌نفس خود را افزایش دهند.
کودکان برای لیست کردن کارها، می‌توانند از برنامه‌های تلفن همراه یا یک دفترچه یادداشت کوچک استفاده کنند.
۶. از ظروف و وسایل سازمان‌دهنده استفاده کنید
از ظروف و وسایل سازمان‌دهنده برای نگه داشتن چیزهای مشابه در کنار هم استفاده کنید. به این ترتیب، کودک می‌داند کجا باید به دنبال چه چیزی بگردد و همچنین یاد می‌گیرد که یک کالا را به ظرف خود برگرداند تا از قرار دادن اشتباهی آن در ظرف‌های دیگر جلوگیری کند.
۷. یک فضای کاری سازمان یافته ایجاد کنید
جایی در خانه در نظر بگیرید که فرزندتان بتواند بدون حواس‌پرتی بنشیند و مطالعه کند. مطمئن شوید که لوازم نگارش، ماشین حساب، تبلت یا لپ‌تاپ در آن فضای کاری تعیین شده وجود دارد. همچنین در صورتی که فرزندتان به کمک و حمایت شما نیاز داشته باشد، خیلی بهتر است که فضای کاری نزدیک شما باشد. همچنین می‌توانید یک بولتن یا یک تخته سفید، فلش‌کارت‌های رنگارنگ و پوسترهای الهام‌بخش و جذاب را در آن بخش آویزان کنید.
۸. طراحی یک زمان مطالعه
با فرزندتان صحبت کنید و در مورد زمان مشخصی تصمیم بگیرید که او باید هر روز مطالعه کند یا تکالیف مدرسه‌اش را انجام دهد. بهتر است این «زمان مطالعه» مدتی بعد از این باشد که کودک از مدرسه برگشته و به اندازه کافی استراحت کرده است. اگر هیچ تکلیف، امتحان یا پروژه‌ای برای انجام دادن وجود ندارد، فرزندتان را تشویق کنید تا در آن زمان کاری سازنده مانند خواندن رمان یا حل جدول کلمات متقاطع انجام دهد.
۱۰. پاکسازی هفتگی انجام دهید
فرزندتان را تشویق کنید هر هفته دفترچه‌ها و کیف‌هایش را تمیز و مرتب کند. کاغذها و تکالیفی که در کیف‌ها و دفترچه‌ها جا مانده‌اند، باید در پوشه‌های مناسب داخل کمد خانه قرار بگیرند. تمیز کردن و سازماندهی اتاق خواب هر دو هفته یک بار یا ماهی یک بار، تضمین می‌کند همه چیز همیشه در جای خود قرار می‌گیرد.
تمیز کردن کمد، خرید مواد غذایی، مرتب کردن عکس‌ها، بایگانی کاغذها و مواردی از این دست انتخاب‌هایی عالی هستند که شامل برنامه‌ریزی از قبل، تهیه فهرست، استراتژی و چیدمان بهینه چیزها می‌شود. انجام کارهای کوچکی مانند این موارد در خانه باعث شکل‌گیری و تقویت عادت نظم و سازماندهی در کودکان می‌شود.
سخن پایانی
خیلی مهم است که عادت نظم و سازماندهی را در زودترین زمان ممکن به کودکان معرفی کنید تا زمانی که بزرگتر می‌شوند، این عادت‌ها به بخشی از شخصیت و طبیعت آنها تبدیل شود. به یاد داشته باشید، سازماندهی می‌تواند برای کودکان چالش‌برانگیز باشد؛ بنابراین با ایجاد برنامه‌های روتین مختلف و تشویق کلامی هنگامی که یک کار را به خوبی انجام می‌دهند، به آنها پاداش دهید و از آنها حمایت کنید.
در این مقاله از راهکاهاریی گفتیم به کودکان کمک می‌کند بتوانند به نظم و انظباط شخصی دست پیدا کنند. به عنوان پدر و مادر لازم است که بتوانیم در این مسیر همراه کودکان باشیم و در هر مرحله به اندازه کافی صبوری به خرج بدهیم.
منابع
بدون دیدگاه